Tuesday, June 2, 2020

सास दुर्गन्धित हुने समस्या (halitosis or bad breath)


 सास दुर्गन्धित हुने समस्या  कसरी थाहा हुन सक्छ ?


तपाईं सास खराब छ भनेर धेरै साना संकेतहरूले देखाउन सक्छन्। के तपाईंले कुरा गर्न थाल्दा मानिसहरू तपाईंबाट टाढा हटिरहेका याद गर्नुभयो? धेरै राम्रो मित्रसंग सोध्नुहोस् तपाइँको सास गनाइरहेको छ वा छैन भनेर। 
यदि तपाइँ सोच्नुहुन्छ कि तपाइँको सास गनाइरहेको छभनेर , एक साधारण परीक्षण छ जुन तपाइँ गर्न सक्नुहुन्छ। तपाईंको दुवै हत्केलाले मुठी बनाउनु होस् र भित्र मात्र सुङ्ग्नुहोस् - यदि गन्ध खराब छ भने, तपाईंको सास दुर्गन्धित भएको  पक्का हुन सक्नुहुन्छ।

के कारणले सास खराब हुन सक्छ?

खराब सास धेरै सामान्य समस्या हो र त्यहाँ धेरै फरक कारणहरू छन्। निरन्तर खराब सास सायद सामान्यतया ब्याक्टेरियाहरू द्वारा जारी गरिएको दुर्गन्धित ग्याँसको कारणले हुन्छ जसले तपाईंको दाँत, गिंजा  र जिब्रोलाई ढाक्छ। साथै, खानाको सानो कण  जुन दाँत र जिब्रोमा समातिन्छ, सडनेछ र त्यस कहिले कहिलेकाँही अप्रिय गन्ध आउन सक्छ। 
कडा खाना जस्तै लसुन, कफी र प्याजले समस्यालाई थप्न सक्छ। त्यसो भए तपाईको दाँतहरू सही र नियमित रूपमा ब्रश गर्न धेरै महत्त्वपूर्ण छ। यसले तपाईंको सास ताजा राख्न मदत गर्दछ।

हाम्रो दाँत र गममा जीवाणु (जसलाई 'प्लेक' (PLAGUE )भनिन्छ) ले पनि गम रोग र दाँत किरा लाग्ने समस्या हुन्छ। गम रोगको चेतावनीका संकेतहरू मध्ये एक यो हो कि तपाईंसँग सधै खराब सास वा तपाईंको मुखमा खराब स्वाद छ। तपाईंको दन्त चिकित्सकले तपाईंको नियमित चेक अपको बखत समस्या हेर्न र उपचार गर्न सक्षम हुनेछ। जति पहिले समस्याहरू फेला पर्यो, उपचार अधिक प्रभावकारी हुनेछ।

अरु के कारणले सास दुर्गन्धित  हुन्छ ?

सास फेर्दा केहि चिकित्सा समस्याहरू पनि आउन सक्छन्। 'सुख्खा मुख' (xerostomia) एक अवस्था हो जसको मतलब तपाईंको मुखले कम रयाल ( Saliva)  उत्पादन गर्दछ। यसले ब्याक्टेरियालाई तपाईंको मुखमा बनाउँदछ र यसले सास दुर्गन्धित बनौदछ। सुख्खा मुख केही औषधिहरूको कारणले हुन सक्छ, रयाल ( salivary gland  ) ग्रंथि सम्बन्धी समस्याहरू द्वारा वा लगातार आफ्नो मुखबाट सास फेर्दा तपाईको नाकको साटो। ठूला मानिसहरूले कम लार उत्पादन गर्न सक्छन्, अधिक समस्या पैदा गर्न।

यदि तपाईं सुख्खा मुखबाट पीडित हुनुहुन्छ भने, तपाईंको दन्त चिकित्सकले कृत्रिम रयाल उत्पाद सिफारिस गर्न सक्दछ वा दन्त चिकित्सकले समस्यासँग व्यवहार गर्ने अन्य तरिकाहरू सुझाव दिन सक्छन्।

के अन्य चिकित्सा अवस्थाले सास दुर्गन्धित हुन सक्छ?

अन्य मेडिकल अवस्थाहरू जस्तै घाँटी, नाक वा फोक्सोमा संक्रमणले सास दुर्गन्धित हुन सक्दछ। साइनुसाइटिस; ब्रोंकाइटिस; मधुमेह; वा कलेजो वा मिर्गौला समस्या आदि पनि तपाइँको  खराब सासको कारण हुन सक्दछ। 

के धुम्रपानले सास फेर्न सक्छ?

हो। सुर्तिजन्य पढ़ार्थले पनि यसको आफ्नै प्रकारको दुर्गन्ध निम्त्याउँछ। यस अवस्थामा एक मात्र उत्तर धूम्रपान रोक्न हो। तपाईंको सास गन्धको साथसाथ, धुम्रपानले दाग र स्वादको क्षति निम्त्याउँछ । धूम्रपान गर्ने मानिसहरू गम (gum ) रोगबाट ग्रस्त हुने सम्भावना बढी हुन्छ र उनीहरूको मुख, फोक्सोको क्यान्सर र हृदय रोग हुने सम्भावना बढी हुन्छ। धूम्रपान रोक्न मद्दतको लागि आफ्नो दन्तचिकित्सक, फार्मासिष्ट वा स्वास्थ्य सेवासाँगा सोध्नुहोस्। यदि तपाईं धुम्रपान रोक्नुहुन्छ, तर अझै सास कारब छ भने, तपाईंले सल्लाहको लागि तपाईंको दन्त चिकित्सकलाई देखाउनु पर्छ।

मेरो दंत चिकित्सकले कसरी मद्दत गर्न सक्छ?

यदि तपाईंसँग सास खराब छ भने, तपाईंले आफ्नो मुख सफा र ताजा राख्नको लागि नियमित सुरुवात गर्नु आवश्यक पर्दछ। नियमित चेक-अपले तपाईको दन्तचिकित्सकले दाँतहरूको  कुनै पनि स्थानमा अवलोकन गरी  ती सबै क्षेत्रहरू सफा गर्नु हुनेछ  जुन आफैले सफा गर्न गाह्रो छ। दन्तचिकित्सकले तपाईलाई दाँत र गिंजाहरू सफा गर्ने उत्तम तरिका देखाउन, र तपाईको जिब्रो लगायत कुनै पनि क्षेत्रहरूमा समस्या छ भने आवश्यक उपचार र परामर्श दिने छन् 

मुख कसरि स्वस्थ राख्न सकिन्छ?

रातमा कम्तीमा एक अर्को पटक र दिनको कम्तिमा अर्को पटक फ्लोराइड टुथपेस्टको साथ दाँत र गिंजा ब्रश गर्नुहोस्।
साथै तपाईंको जिब्रो  ब्रश गर्न नबिर्सनुहोस्, वा जिब्रो स्क्र्यापर प्रयोग गर्नुहोस्।
तपाईको दन्त चिकित्सककोमा नियमित भ्रमण गर्नुहोस्।
दिनभरि कम्तिमा एक पटक फ्लसको साथ दाँत माझ्नुहोस्। 
माउथवाश प्रयोग गर्नुहोस् - केहिमा जीवाणुरोधी एजेन्टहरू हुन्छन् जसले ब्याक्टेरियालाई मार्दछ जसले तपाईंको सासलाई दुर्गन्ध दिन्छ।
यदि तपाईं सास फेर्ने रोगबाट ग्रसित हुनुहुन्छ भने माउथवाशले अधिक गम्भीर अन्तर्निहित समस्यालाई ढाकिरहेको छैन भनेर निश्चित गर्न तपाईंको दन्त चिकित्सककोमा भ्रमण गर्नुहोस्।
चिनी-रहित गम चपाउनुहोस् - यसले तपाईंको मुखबाट रयाल उत्पादन गर्न मद्दत गर्दछ र यसले सुक्खा हुनबाट  रोक्दछ। सुख्खा मुखले सास दुर्गन्धित हुन सक्छ।

No comments:

Post a Comment

Oral health program- Okhaldhunga

Dental caries is one of the most prevalent childhood diseases in Nepal, especially in the young children. Most of the dental caries are not ...